خبرگزاری «حوزه»، پس از انتشار یادداشتی با این عنوان که «آیا پس از پروژه تنظیم خانواده نوبت به پروژه سلامت معنوی رسیده است؟»، فرهنگستان علوم پزشکی جوابیه ای را برای خبرگزاری حوزه ارسال کرد که با عنوان «تقابل و یا سوء استفاده از وجهه علما، وصله ناچسب است» منتشر شد.

نویسنده یادداشت نخست، پاسخی برای جوابیه فرهنگستان آماده و ارسال نموده است که دارای نکات قابل توجهی است. از این رو خبرگزاری حوزه به منظور عمل به رسالت خود  این پاسخ را منتشر می کند.

ضمن عرض سلام و احترام خدمت مسئولین فرهنگستان علوم پزشکی، 6 نکته را در باب جوابیه ارسالی فرهنگستان تقدیم می دارم؛ به امیدی که موثر واقع شده و اسباب اصلاح را فراهم آورد.

1-مسئولین فرهنگستان علوم پزشکی در قسمتی از جوابیه خود این مضمون را آورده اند که: موضوع سلامت معنوی موضوعی علمی است و نه کاملا دینی. در پاسخ به این ادعا باید گفت: اولا بین علم و دین، تناقض و ضدیتی وجود ندارد، چنان که مسائل بیشماری، هم دینی هستند و هم علمی. یک نمونه از این مسائل نیز سلامت معنوی است؛ موضوعی کاملا دینی که می تواند و باید به صورت علمی تبیین شود. حال سوال این است که چه کسی از پس تبیین علمی بحث سلامت معنوی بر می آید؟ آیا دندانپزشکی که متخصص جراحی دهان، فک و صورت است از پس این کار بر می آید؟! آیا کسی که تخصصش سرطان کودکان است توان ورود علمی در بحث سلامت معنوی را دارد؟! چه چیز باعث شده است که تعدادی پزشک به خود این اجازه را بدهند که در این موضوع خطیر ورود کنند؟

مسئولین فرهنگستان بارها در پاسخ به این سوال گفته اند: از آنجا که موضوع سلامت معنوی در اساسنامه فرهنگستان آمده است، پزشکان حق دارند در این مسئله ورود کنند.

اما طبق اساسنامه ی مزبور، فرهنگستان علوم پزشکی باید به تحقق امنيت ملي نیز كمك کند. حال آیا بدین واسطه پزشکان می توانند با جعل عبارت «سلامت امنیتی»، بدون هیچ اهلیت و تخصصی، در حیطه وظایف وزارت اطلاعات ورود کنند؟!

2-در جوابیه مزبور آمده است که فرهنگستان می تواند تصویر و مکالمات جلسات ماهیانه گروه سلامت معنوی را در اختیار عموم بگذارد. ضمن استقبال از این کار، که قطعا به سنجش سطح سواد دینی اعضای گروه سلامت معنوی کمک خواهد کرد، تقاضا می شود که مکاتبات فرهنگستان علوم پزشکی با وزارت بهداشت و احیانا شهرداری تهران در موضوع سلامت معنوی نیز در دسترس عموم قرار گیرد و تعاملات فیمابین برای مردم روشن گردد.

3-اساس کار فرهنگستان در بحث سلامت معنوی که تولید محتوا و اتخاذ تصمیمات مربوطه است، توسط اعضای گروه سلامت معنوی فرهنگستان به پیش می رود که مع الاسف روحانیت در آن جایگاه قابل ذکری ندارد. از این رو «دیدار مسئولین فرهنگستان با مراجع و علمای اعلام و گرفتن عکس یادگاری با ایشان»، «برگزاری همایش سلامت معنوی در شهر مقدس قم»، «سخنرانی روحانیون در همایش» و از این دست امور، هیچ یک نمی توانند مانع انحراف در مسیر بحث خطیر سلامت معنوی بشوند. برای جلوگیری از این انحراف، باید جایگاه نهاد حوزه، در ساختار گروه سلامت معنوی مشخص شود؛ چنان که حوزه به صورت رسمی بر تمام محتواها و تصمیمات این گروه نظارت موثر داشته باشد. حال آن که در کمال تاسف، مسئولین فرهنگستان حتی به مسیری که رئیس محترم حوزه علمیه، برای تعاملشان با حوزه مشخص کرده بودند نیز اعتنایی نکرده اند.

4-در جوابیه فرهنگستان، استناد به متن نامه استعفای جناب حجه الاسلام و المسلمین مظاهری سیف، فاقد اعتبار شمرده شده است؛ به این بهانه که ایشان عصبانی بوده اند که چرا مقالاتشان مورد پذیرش قرار نگرفته است! در پاسخ به این رویکرد غیرمنطقی باید گفت: اولا که مقاله ایشان در ویژه نامه علمی- پژوهشی همایش منتشر شده است. ثانیا خوب است که مسئولین فرهنگستان متن نامه روشنگر جناب آقای مظاهری سیف را با متن جوابیه ای که خود تهیه کرده اند مقایسه نمایند تا مشخص شود چه کسی عصبانی بوده است.  

5-فرهنگستان در جوابیه اش ترجیح داده است که در قبال بسیاری از نکات مستند یادداشت «آیا پس از پروژه تنظیم خانواده نوبت به پروژه سلامت معنوی رسیده است؟!» سکوت اختیار کند. در اینجا از مسئولین فرهنگستان درخواست می شود تا به صورت روشن به این سوالات پاسخ دهند: آیا آقای دکتر مرندی همچنان معتقد است که «پزشکان می توانند جامعه را هم از بعد سلامت و بعد معنوی آن، هدایت گر باشند»؟ ایشان بر چه اساس مدعی شده اند که «پزشکان ارتباط بیشتری با این بحث (سلامت معنوی) دارند»؟ مسئولین فرهنگستان به چه منظور در موضوع سلامت معنوی با آژانس های سازمان ملل جلسه گذاشته اند؟ چرا در میان نام طراحان «پرسشنامه جامع سنجش سلامت معنوي در جامعه ايراني»، نام هیچ فرد دین شناسی به چشم نمی خورد؟ چرا حضور عالمان دین شناس در گروه سلامت معنوی فرهنگستان کمرنگ است و چرا به تلاش ها و رهنمودهای آنها بی اعتنایی می شود؟ چرا در متن خبر دیدار مقام معظم رهبری با اعضای گروه سلامت معنوی که توسط فرهنگستان منتشر شده، یکی از توصیه های رهبر انقلاب حذف شده است؟!

6-در ابتدای جوابیه فرهنگستان، نویسنده یادداشت مورد نقد فرهنگستان با عنوان «نویسنده محترم» خطاب شده است و سپس فردی غرض ورز تلقی شده که یادداشتی «عاری از حقیقت» نوشته است. نهایتا هم «نویسنده محترم» متهم شده است که نفسانيت را برعقلانیت دینی ترجیح داده و به دنبال این است که با بد انديشي و مخاصمت با بزرگان علم و دین، کینه‌توزانه از این شهر، شهرتی برای خود طلب كند!

هرچند بنایی برای پاسخ به این اهانت و تهمت ها وجود ندارد ولی باید متذکر شد که: از لوازم نیل به معنویت، اخلاق است. حکایت متولیان سلامت معنوی در فرهنگستان که به منتقدین عملکرد خود، اهانت می کنند و همزمان می خواهند اوضاع سلامت معنوی را در جامعه بهبود بخشند، حکایت این ضرب المثل است که:

کل اگر طبیب بودی

سر خود دوا نمودی 

حسین مروتی